Қарапайым жауап - оны сатып алу. Бірақ меншікке жылжымайтын мүлікті сатып алу жолдары көп, және оларды құжаттармен қолдау керек. Құқықтық құжаттар - пайда, өзгерту және (немесе) жылжымайтын мүлікке құқықтарды (құқықтардың ауыртпалықтарын) тоқтатуға, оның негізінде құжат.
Құқық орнататын құжаттардың қандай түрлері бар?
Мүлікке меншік құқығын орнататын құжаттар мынадай болуы мүмкін:
- сатып алу-сату шарты (егер жылжымайтын мүлік сатып алу арқылы алынған болса);
- айырбас шарты (егер жылжымайтын мүлік сатып алынды алмасу);
- сыйға тарту келісім-шарты (егер жылжымайтын мүлік сыйланса);
- өмір бойы күтіп ұстау шартымен келісім;
- жекешелендіру туралы шарт (жылжымайтын мүлік жекешелендіру);
- пайдалануға қабылдау туралы акті (егер тіркеледі, жаңадан салынған немесе жөндеуден өткен/қайта пландалған объект);
- сауда-саттықтан сатып алу туралы жария акт;
- ортақ мүліктегі үлесіне (ерлi-зайыптылардың қоса алғанда) меншік құқығы туралы куәлік (жұбайы немесе басқа тең иелері өз акцияларының көлемін нотариуста анықтаған жағдайда);
- меншік құқығын растайтын заңды күшіне енген сот шешімінің көшірмесі (мүлкін бөлу, соттар арқылы меншік құқығын тану қоса алғанда);
- заттай борышкердің мүлкін беру туралы сот орындаушысы шешім (сатып алу құқығын жоғалту жағдайларда);
- мүлкін бөлу туралы келісім (иелері ерікті бөлімін жасаған жағдайда);
- неке келісім-шарты (ерлі-зайыптылар онда меншік құқығын анықтаған жағдайда);
- мұрагерлік құқығы туралы куәлік (мүлік мұра арқылы тиесілі болса);
- ассоциация туралы меморандумға және сіз заңды тұлғаның жарғылық капиталына салым ретінде жасауға қабылдау және беру актісі;
- құрылтай заңды тұлғаның құжаттарын немесе сот органы уәкілетті заңды тұлға немесе орган меншiк иесi уәкiлдiк берген, немесе құрылтайшылар (қатысушылар) немесе органның мүлкінің меншік иесі шешімі, сондай-ақ осы шешімімен бөлу балансы немесе актісі бекітілді (заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру жағдайда);
- сауда нәтижелері, конкурстар, аукциондар, мемлекеттік мүлікті тікелей мақсатты сату келісім-шарттар мен сияқты, сондай-ақ мүлікті сату немесе осы хаттамаларды кез келген негізінде жасалған келісім-шарттың шарт;
- әкімінің, жер сату шартының шешімі.
Бұл тізімде кең тараған құжаттар түрі көрсетілген. Құқық орнататын құжат Алматы қаласы Әділет департаментінде тіркеліп және тиісті жазууы болуы тиіс. Мүлікке меншік құқығы уәкілетті органда тіркеу сәтінен басталады.
Жылжымайтын мүлік ауыртпалығын қалай тіркеуге болады?
Жылжымайтын мүлік ауыртпалығын Алматы қаласының «Азаматтар үшін Үкімет» МК аудандық бөлімінінде мемлекеттік тіркеу. Ол үшін келесі құжаттары ұсынуыңыз тиіс:
- мемлекеттік тіркеу туралы өтініш;
- жеке басын куәландыратын құжат;
- құқық орнататын құжат (№1 картаны қараңыз);
- 0,5 АЕК көлеміндегі мемлекеттік баж төлеу туралы түбіртек (кез келген банк филиалында немесе Қазақстан «Қазпошта» бөлімшелерінде төленеді). 2017 жылы - 1134,5 теңге.
Қызметті атқару мерзімі: 3-тен 5 жұмыс күні.
Қызмет көрсетудің түпкі нәтижесі: жылжымайтын мүлiк ауыртпалығын тіркеу туралы белгісі бар құқық орнататын құжат, немесе бас тарту туралы негізделген жауап. Заңмен бекітілген жағдайларда мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беріледі.
Egov.kz порталында - тіркеу туралы хабарландыру немесе бас тарту туралы негізделген жазбаша жауап.